Eetstoornissen

Table of contents

Wat is een eetstoornis?

Je bent vast bekend met termen zoals anorexia nervosie, en misschien ook wel met boulimia nervosa, Binge Eating Disorder, en eetstoornis NAO. Misschien heb je zelf ervaring met een van deze eetstoornissen. Daarnaast zijn er vele andere eetproblemen die tussen deze bekende stoornissen in liggen. Hoe je het ook noemt en hoe het er ook uitziet, ze hebben allemaal gemeenschappelijke kenmerken: een strijd met eten en niet eten. Angst om aan te komen. Het niet kunnen vinden van een balans, ofwel door te weinig of te veel te eten. Gedrag zoals braken, extreem diëten, laxeren of overmatig sporten. Het gaat allemaal om een verstoorde en obsessieve relatie met eten.

Als je verder kijkt dan dit, gaat de eetstoornis niet over het eten of over het dun of dik zijn. Eetstoornissen fungeren vaak als coping- of afweermechanismen, waarbij verschillende vormen van zelfbescherming optreden, zoals repressie, projectie en ontkenning. Deze mechanismen worden onbewust ingezet om psychologische pijn te vermijden of te verminderen bij gevoelens van bedreiging, angst of afwijzing. Een eetstoornis probeert op instinctieve wijze stress en emotionele pijn te beheersen. Echter, onderdrukte emoties verdwijnen niet; ze blijven aanwezig, vergelijkbaar met een bal die onder water wordt gehouden en steeds weer naar boven wil komen.

Wanneer we ons angstig, onveilig of bedreigd voelen, wordt het beschermingsmechanisme van de eetstoornis krachtiger, wat een natuurlijk proces is. Problematisch wordt het wanneer dit mechanisme buiten proportie raakt en mogelijk leidt tot ernstige gevolgen, zoals doodswensen. Het is essentieel om de echte functie en intentie van de eetstoornis te begrijpen. Onderzoek welk beschermingsmechanisme jij gebruikt, in welke situaties, bij wie of wat, en waarom. Wat is het doel of de intentie? Welke onderliggende boodschap zit er in het gedrag?

Hoe herken je een eetstoornis?

Vaak wordt gedacht dat je een eetstoornis enkel herkent aan bepaald eetgedrag of ondergewicht. Echter zijn er meer signalen dan dit:

Beleving van het lichaam en zelfbeeld

  • Gebrek aan autonomie en een duidelijke identiteit.
  • Your Content Goes Here
  • Laag zelfvertrouwen en een negatief zelfbeeld.
  • Verkeerde perceptie van het lichaam.
  • Faalangst en perfectionisme.
  • Hoge eisen aan zichzelf en anderen.
  • Afhankelijkheid van externe goedkeuring.
  • Gedrag aanpassen aan anderen en pleasen
  • Denken in extremen (zwart-wit).
  • Moeite met het uiten van gevoelens, omgaan met conflicten, grenzen aangeven en assertiviteit.

Compenserende gedragingen

  • Zelfopgewekt braken of gebruik van laxeermiddelen.
  • Overmatige lichaamsbeweging om calorieën te verbranden.
  • Vasten of strenge diëten na eetbuien.

Veranderingen in eetgedrag

  • Restrictief eten, zeer kleine porties of voedselgroepen vermijden.
  • Frequente eetbuien waarbij grote hoeveelheden voedsel in korte tijd worden geconsumeerd.
  • Overmatig eten van bepaalde voedselgroepen of calorierijke snacks.

Psychologische en gedragsmatige signalen

  • Obsessieve gedachten over lichaamsgewicht en vorm.
  • Angst om aan te komen of obsessieve angst voor voedsel.
  • Sociaal terugtrekken en vermijden van situaties met voedsel.

Fysieke symptomen

  • Gewichtsverlies/toename of schommelingen.
  • Maagproblemen zoals opgeblazen gevoel of obstipatie.
  • Vermoeidheid, duizeligheid of flauwvallen.

Wat zijn oorzaken van een eetstoornis?

Nare/traumatische gebeurtenissen (klein of groot): Eetproblemen kunnen voortkomen uit traumatische ervaringen, variërend van kleine incidenten tot ernstige trauma’s zoals mishandeling, verwaarlozing, seksueel misbruik of emotionele trauma’s zoals pesten of langdurige stressvolle situaties. Deze traumatische gebeurtenissen kunnen leiden tot verstoringen in de relatie met voedsel, zoals het ontwikkelen van eetstoornissen als een manier om met de emoties om te gaan of als een vorm van controle in een anderszins oncontroleerbare situatie.

Genetisch/erfelijkheid: Erfelijke factoren kunnen een rol spelen bij de ontwikkeling van eetproblemen. Onderzoek suggereert dat er een genetische component is in aandoeningen zoals anorexia nervosa, boulimia nervosa en eetbuistoornis. Mensen met een familiegeschiedenis van eetstoornissen lopen mogelijk een verhoogd risico om zelf een eetstoornis te ontwikkelen, maar dit is niet alleen te wijten aan genetica; omgevingsfactoren spelen ook een belangrijke rol.

Verstoorde of onveilige gezinssituatie: Een onveilige, vijandige of disfunctionele gezinsomgeving kan bijdragen aan het ontstaan van eetproblemen. Bijvoorbeeld, ouders die kritisch zijn over het gewicht of uiterlijk van hun kinderen, of een gezin waarin emoties niet openlijk besproken kunnen worden, kunnen bijdragen aan een verstoorde relatie met voedsel en lichaamsbeeld.

Moeite met emotieregulatie en weerbaarheid: Mensen met moeite om emoties te reguleren of die niet goed kunnen omgaan met stressvolle situaties kunnen voedsel gebruiken als een manier om met hun emoties om te gaan. Bijvoorbeeld, overeten of ondereten als reactie op stress, verdriet, woede of angst. Het eten van bepaalde voedingsmiddelen kan ook dienen als een vorm van zelfmedicatie om zich beter te voelen.

Perfectionisme en gevoeligheid voor kritiek: Individuen met een neiging tot perfectionisme en een gevoeligheid voor kritiek kunnen een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van eetstoornissen. Het streven naar een ‘perfect’ lichaamsbeeld kan leiden tot obsessief gedrag met betrekking tot voeding en lichaamsbeweging, wat kan resulteren in anorexia nervosa of boulimia nervosa.

HSP = hoogsensitiviteit: Hoogsensitieve personen kunnen gevoeliger zijn voor externe stimuli, waaronder sociale druk en verwachtingen met betrekking tot uiterlijk. Deze gevoeligheid kan leiden tot een verhoogde kwetsbaarheid voor het ontwikkelen van eetstoornissen, vooral in een maatschappij die vaak nadruk legt op uiterlijk en lichaamsgewicht.

De kracht van samen

Wat zijn gevolgen van een eetstoornis?

Fysieke gevolgen van eetproblemen

  • Het uitblijven van de menstruatie bij vrouwen met anorexia nervosa kan (tijdelijke) onvruchtbaarheid veroorzaken als gevolg van een tekort aan oestrogeen, wat op lange termijn osteoporose kan veroorzaken.
  • Seksuele disfuncties, zoals impotentie bij mannen, kunnen voorkomen bij mensen met anorexia nervosa.
  • Een onregelmatig eetpatroon kan leiden tot schommelingen in de bloedsuikerspiegel, wat kan resulteren in een verlangen naar eten of eetbuien.
  • Bij ondergewicht vertraagt de ademhaling en hartslag, en daalt de bloeddruk. Dit kan leiden tot gevoelens van vermoeidheid, duizeligheid, lusteloosheid en depressie.
  • Koude handen en voeten, evenals de ontwikkeling van donshaar op het gezicht, armen, borst en rug, kunnen voorkomen bij mensen met ondergewicht.
  • Langdurig en extreem gebruik van laxeermiddelen kan onherstelbare schade aan maag en darmen veroorzaken. Het stoppen van het gebruik kan tijdelijke obstipatie veroorzaken, wat vaak leidt tot paniek en hervatting van het gebruik van laxeermiddelen.
  • Extreme vermagering kan leiden tot vochtophoping (oedeem).
  • Het frequent volgen van extreme diëten met grote gewichtsschommelingen kan de stofwisseling ernstig verstoren, wat resulteert in het jojo-effect waarbij het gemiddelde gewicht na elke dieetpoging stijgt.
  • Bij jonge mensen met anorexia nervosa kan groeistilstand of -vertraging optreden.
  • Bij sterk gewichtsverlies wordt spierweefsel afgebroken.
  • Het honger- en verzadigingsmechanisme raakt verstoord, waardoor je op den duur niet meer weet wanneer je honger hebt of verzadigd bent.
  • Mensen met anorexia nervosa hebben vaak slaapproblemen en lijken hyperactief te zijn, wat ze proberen te compenseren door vroeg te beginnen met activiteiten.
  • Een ontoereikend of eenzijdig eetpatroon kan leiden tot tekorten aan mineralen en vitamines. Het gebruik van laxeermiddelen en/of braken kan ernstige elektrolytstoornissen veroorzaken, zoals een tekort aan kalium, wat kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen zoals nier- en leverbeschadiging, spierkrampen, hartritmestoornissen en zelfs een hartstilstand.
  • Depressie kan optreden als gevolg van ernstige voedingstekorten, met symptomen zoals vermoeidheid, concentratieproblemen, slaapstoornissen en stemmingswisselingen.
  • Maagzuur door frequent braken kan tanden aantasten, haaruitval veroorzaken en leiden tot een doffe huid die droog en schilferig wordt.
  • Verstopping kan optreden als gevolg van voedselbeperking, wat vaak leidt tot paniek en het gebruik van laxeermiddelen of braken om dit te verlichten bij mensen met anorexia nervosa.

Mentale gevolgen van eetproblemen

  • Angst, paniek en depressiviteit: Eetproblemen kunnen leiden tot ernstige angstgevoelens, paniekaanvallen en depressieve symptomen. Mensen kunnen angstig zijn over voedsel, gewichtstoename of lichaamsbeeld, wat kan leiden tot obsessieve gedachten en gedragingen. Deze constante angst en zorgen kunnen het dagelijks functioneren verstoren en leiden tot gevoelens van hopeloosheid en depressie.
  • Sociale problemen: Eetproblemen kunnen sociale isolatie veroorzaken doordat mensen zich schamen voor hun eetgedrag of lichaamsbeeld. Ze vermijden sociale situaties waar voedsel aanwezig is, zoals etentjes of feestjes, uit angst voor oordeel of confrontatie. Dit kan leiden tot gevoelens van eenzaamheid, isolatie en het gevoel buiten de maatschappij te staan.
  • Schuldgevoelens en schaamte: Mensen met eetproblemen ervaren vaak intense schuldgevoelens en schaamte rondom hun eetgedrag. Ze voelen zich schuldig na het eten van voedsel dat ze als “verboden” beschouwen, of na het ervaren van eetbuien. Deze schaamte kan leiden tot geheimhouding van het eetgedrag en het vermijden van hulp zoeken, wat de problemen verergert.
  • Laag zelfbeeld (innerlijke kritiek): Eetproblemen kunnen het zelfbeeld aantasten en leiden tot een negatief zelfbeeld. Mensen met eetstoornissen hebben vaak een intense innerlijke kritiek gericht op hun lichaam en zelfwaarde. Ze kunnen zichzelf constant vergelijken met anderen en zichzelf bekritiseren vanwege hun uiterlijk, wat leidt tot gevoelens van ontoereikendheid en waardeloosheid.
  • Afzonderen/isoleren: Door de impact van eetproblemen op de mentale gezondheid kunnen mensen zich terugtrekken uit sociale activiteiten en zichzelf isoleren van vrienden, familie en gemeenschap. Ze vermijden contact met anderen uit angst voor oordeel of ongemakkelijke situaties met betrekking tot eten. Deze isolatie kan de problemen verergeren en het herstel bemoeilijken.

Vrijblijvend informatie ontvangen?

Vul dan je gegevens in en wij nemen zo snel mogelijk contact met je op!

Op basis van 20+ Google reviews